Snel even opzoeken

Ouders worden tijdens de opname van hun baby geconfronteerd met veel medische termen, ook wel medisch vakjargon genoemd. In dit woordenboekje worden de belangrijkste termen verklaard.

Kies een letter
A B C D E F G H I K L M N O P R S T V W Z

Afkolven

Bij het afkolven drinkt de baby niet rechtstreeks aan de borst, maar wordt de melk uit de borsten gehaald met behulp van een kolftoestel. Het toestel imiteert de zuigende beweging van de baby om zo de toeschietreflex op te wekken.

Anemie

Bij bloedarmoede of anemie zijn er te weinig rode bloedcellen aanwezig of is het hemoglobinegehalte in het bloed te laag. Hemoglobine is een rode bloedkleurstof die verantwoordelijk is voor het transport van zuurstof in het lichaam. Afhankelijk van het laboresultaat wordt er extra ijzer toegediend of is een transfusie met rode bloedcellen aangewezen.

Apnoe

Een apnoe is een ademhalingspauze. De baby stopt dan met ademhalen.

Beademen

De ademhaling wordt overgenomen door een machine. Dit gebeurt via een buisje dat door de luchtpijp naar de longen gaat, ook wel een luchtwegtube genoemd. De machine geeft drukken zowel bij het in- als uitademen.

BERA

Dit is een gehoortest waarbij gekeken wordt hoe de hersenen reageren op geluiden. Tijdens de test worden twee elektroden in elk oor geplaatst en één elektrode op het hoofdje.

Bevallingsverlof

Bevallingsverlof of postnataal verlof is het verlof in de periode vanaf de bevalling. Het start op de dag van de bevalling of de dag erna indien je op de dag van je bevalling nog gewerkt hebt.

BiPAP

De baby ademt spontaan maar de ademhaling wordt zowel bij het inademen als uitademen ondersteund. Tijdens het uitademen wordt er een positieve druk gegeven, zodat de longblaasjes niet dichtklappen.

BPD

Bronchopulmonale dysplasie is een chronische longziekte bij prematuren. Hierbij zijn de longen beschadigd als gevolg van het te vroeg geboren zijn samen met de schade door de ademhaling ondersteunende behandeling. De mate van respiratoire ondersteuning op de gecorrigeerde leeftijd van 36 weken bepaalt de ernst van BPD.

Bradycardie

De hartslag is te laag.

Caffeïne

Medicijn om de baby te helpen doorademen.

Centraal veneuze katheter

Een centraal veneuze katheter is een infuus dat in een grote ader geplaatst wordt ter hoogte van de hals, onder het sleutelbeen of in een dieper gelegen ader van een lidmaat.

Cerebrale parese

Cerebrale parese (CP) is een houdings- en bewegingsstoornis die wordt veroorzaakt door beschadiging van de hersenen. De beschadiging ontstaat voor of tijdens de geboorte of in het eerste levensjaren. De aandoening zorgt ervoor dat de hersenen en de spieren niet goed meer samenwerken.

CFM

Hersenmonitor waarmee de activiteit van de hersenen continu in de gaten wordt gehouden. Dit gebeurt via drie kleine elektrodes op het hoofdje. Het is een vereenvoudigde vorm van continue registratie van het EEG.

Colostrum

Colostrum is de eerste melk die je aanmaakt wanneer je begint met borstvoeding geven. Colostrum zit vol eiwitten en voedingsstoffen en speelt een belangrijke rol in de opbouw van het immuunsysteem van de baby.

COS

Het COS is het centrum voor ontwikkelingsstoornissen. Dit centrum onderzoekt baby's, peuters en kleuters met een vermoeden van of een risico op een ontwikkelingsvertraging of -stoornis.

CRP

Waarde in het bloed die wijst op een ontstekingsreactie. Als deze waarde verhoogd is, is er misschien een infectie aanwezig.

Cytomegalovirus

Cytomegalovirus (CMV) is een veelvoorkomend virus dat mensen van alle leeftijden kan besmetten. CMV komt voor in lichaamsvochten (urine, speeksel, tranen, moedermelk, bloed, sperma en vaginaal vocht). Besmetting gebeurt door contact met die vochten. Wanneer een mama met CMV besmet wordt tijdens de zwangerschap is er een kans dat het kind na de geboorte problemen krijgt met het gehoor, het zicht of de neurologische ontwikkeling.

Draagconsulent

Dit is een persoon die aanleert hoe je een baby op een veilige, comfortabele en ergonomische manier moet dragen. De consulent geeft ook informatie over de band tussen ouder en kind (de hechting).

Dysmatuur

Kinderen met een te laag geboortegewicht in verhouding met de zwangerschapsduur noemen we dysmatuur.

ECG

Een elektrocardiogram registreert de elektriciteit van de hartspier om mogelijke hartafwijkingen of hartritmestoornissen op te sporen.

Echografie

Bij een echo wordt geleidende gel aangebracht op de plaats die onderzocht moet worden. Vervolgens gaat men met een klein apparaat over de plaats van onderzoek. Het echografietoestel zendt geluidsgolven uit die worden teruggekaatst (echo) en die worden omgezet in een gedetailleerd beeld op een beeldscherm.

EEG

Onderzoek waarbij de hersenactiviteit gemeten wordt via elektroden op het hoofdje. Het onderzoek is een meer uitgebreide versie van het CFM en duurt 15 minuten.

Fototherapie

Bij fototherapie of lichttherapie wordt de bilirubine in de huid afgebroken. Bilirubine is een geel gekleurde stof die vrijkomt in het bloed bij de afbraak van rode bloedcellen. De lamp met fel blauw of wit licht zorgt ervoor dat de bilirubine wordt afgebroken.

Geboorteverlof

Geboorteverlof (of vaderschapsverlof) is het recht op verlof vlak na de bevalling van de partner.

Gecorrigeerde leeftijd

De gecorrigeerde leeftijd is de leeftijd die je prematuur geboren kindje zou hebben als het geboren was na een voldragen zwangerschap van 40 weken.
Of concreter: de huidige leeftijd min het aantal weken dat het kindje te vroeg ter wereld kwam. 

Bijvoorbeeld: een kindje dat 17 weken oud is maar na 32 zwangerschapsweken geboren is, heeft een gecorrigeerde leeftijd van 9 weken (17 weken - 8 weken te vroeg geboren).

Hielprik

Bij de hielprik wordt een bloedafname gedaan waarbij het bloed opgevangen wordt op een kaartje. In het labo wordt het kaartje onderzocht op een aangeboren stofwisselingsziekte.

Hypoglycemie

De suikerwaarde in het bloed is te laag.

Individueel borstvoedingsverlof

Deze vorm van borstvoedingsverlof wordt individueel toegestaan en is onbetaald.

Het is een gunst van de werkgever of een recht wanneer dit in de collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) is opgenomen.

Infectie

Kiemen of micro-organismen vermenigvuldigen zich in het lichaam en richten schade aan.

Infuus

Dit is een zeer dun buisje, een katheter, die in een ader wordt geplaatst. Via dit buisje krijgt de baby medicatie, voedingsstoffen enz.

Intuberen

Het inbrengen van een beademingsbuisje (tube) via de luchtpijp.

Kalenderleeftijd

De kalenderleeftijd is de tijd die het kind geleefd heeft vanaf de geboorte.

Kangoeroeën

Huid-op-huidcontact tussen de baby en één van de ouders. De baby wordt zonder kleding op de naakte huid van mama of papa gelegd en toegedekt met een warme doek. Door te kangoeroeën blijft de temperatuur van de baby op peil, ontspant hij zich en wordt zijn ademhaling rustiger.

Longrijping

Het toedienen van medicatie (corticosteroïden) via een inspuiting bij de aanstaande mama om de foetus versneld klaar te stomen voor een onvermijdelijke vroeggeboorte. Dankzij de longrijping zullen de premature longen minder ziek zijn en is de baby beter voorbereid op het leven buiten de baarmoeder.

MIC

Op de Maternal Intensive Care worden zwangere patiënten met een ernstige pathologie en zwangere of bevallen patiënten die doorverwezen werden uit andere ziekenhuizen, geobserveerd. Het verloskwartier en MIC zijn in de praktijk niet van elkaar gescheiden en vormen één afdeling.

Moederschapsrust

De moederschapsrust is samengesteld uit twee periodes: het verlof dat wordt genomen voor de bevalling (prenataal verlof of zwangerschapsverlof genoemd) en de rust die in principe begint op de dag van de bevalling (postnataal verlof of bevallingsverlof genoemd).

Monitoring

De hartslag, ademhaling, temperatuur en bloeddruk ( = de vitale functies) worden 24 op 24 uur gecontroleerd. Er worden drie elektroden op de borst en buik geplaatst die verbonden worden met de monitor. Rond één van de handjes of voetjes wordt ook een sensor met rood lichtje aangebracht. Deze saturatiemeter meet de hoeveelheid zuurstof in het bloed.

nCPAP

De baby ademt spontaan. De ademhaling wordt ondersteund bij het uitademen, waardoor er minder kracht nodig is om te ademen. Tijdens het uitademen wordt een positieve druk gegeven zodat de longblaasjes niet dichtklappen.

NEC

NEC staat voor necrotiserende enterocolitis. Dit is een ernstige ontstekingsreactie in de darmen.

Neusbril

Via twee zachte sprietjes in de neus wordt een continue flow van lucht gegeven. Dit kan met of zonder extra zuurstof, afhankelijk van wat de baby op dat moment nodig heeft.

NICU

Een Neonatale Intensive Care Unit (NICU) is een ziekenhuisafdeling waarbij intensieve zorg wordt verleend aan te vroeg geborenen en ernstig zieke pasgeborenen.

NMR

Bij een NMR-scan wordt de baby in een half gesloten toestel gelegd waarin een magnetisch veld wordt opgewekt. Hiermee worden gedetailleerde beelden gemaakt van de hersenen en andere weefsels en organen.

Ontwikkelingsgerichte zorg

Ontwikkelingsgerichte zorg is erop gericht de baby te beschermen tegen voor hem onnatuurlijke omgevingsprikkels. Deze manier van verzorgen heeft een positieve invloed op de algemene ontwikkeling, in het bijzonder op de hersenen, die nog in volle ontwikkeling zijn.

pH-controle

Er wordt wat bloed afgenomen om te kijken hoe met het zuurstof- en koolstofdioxide gehalte in het bloed is. Dit vertelt of er een goede, efficiënte ademhaling is.

Pneumothorax

De long klapt dicht omdat er lucht naast de long zit. De bemoeilijkt de ademhaling. Via een drain moet de lucht uit de borstkast ontsnappen.

Postnataal verlof

Het postnataal verlof of bevallingsverlof is het verlof in de periode vanaf de bevalling. Het start op de dag van de bevalling of de dag erna indien je op de dag van je bevalling nog gewerkt hebt.

Prematuur

Kinderen die voor 37 weken zwangerschap geboren worden, noemen we prematuur.

Prenataal verlof

Prenataal verlof of zwangerschapsverlof is het verlof in de periode voor de uitgerekende bevallingsdatum.

Profylactisch borstvoedingsverlof

= preventief borstvoedingsverlof

Moeders die borstvoeding geven en blootgesteld zijn aan een beroepsrisico kunnen genieten van betaald borstvoedingsverlof.

RDS

Het respiratoir distress syndroom (= HMZ: hyaliene membranenziekte) is een ziektebeeld bij prematuren waarbij er onvoldoende ontplooiing van de longen optreed door een tekort aan het stofje surfactant.

Rooming-in

De ouders verblijven samen met de baby op een kamer in het ziekenhuis en zijn verantwoordelijk voor de zorg en voeding van hun baby.

ROP-screening

Tijdens dit onderzoek wordt gekeken of de ogen zich goed ontwikkelen. Bij de geboorte van een prematuur heeft een deel van het netvlies nog geen bloedvaatjes. Om te zien of de groei van de bloedvaatjes goed verloopt, worden de ogen regelmatig nagekeken door de oogarts.

RSV

RSV is een virus dat een veel voorkomende verwekker is van luchtweginfecties bij kinderen. Het is een zeer besmettelijk virus dat wordt overgedragen via speekseldruppeltjes bij het niezen of hoesten en via handen en besmette voorwerpen.

Rugbyhouding

De baby ligt naast de moeder, met lichaam en voeten onder de arm van de moeder. De moeder ondersteunt het hoofd van de baby met haar hand. De arm van de moeder kan in deze houding ook op een kussen rusten.

RX

Bij een röntgenfoto wordt een gevoelige plaat onder de baby geplaatst. Door een minimale dosis radioactieve stralen wordt een afdruk of foto gemaakt. De straling is niet gevaarlijk. Op de foto zijn de botten, buik, hart en longen goed zichtbaar.

Sondevoeding

De baby krijgt melk rechtstreeks in zijn maagje via een maagsonde. Een maagsonde is een buisje die via de neus of de mond tot in de maag gebracht wordt.

Surfactant

Surfactant is een stof die de rekbaarheid van de longen bevordert en de oppervlaktespanning in de longblaasjes vermindert. Hierdoor blijven de longblaasjes open bij het uitademen. Prematuren hebben vaak een tekort aan surfactant.

Tachycardie

De hartslag is te hoog.

Thoraxdrainage

Er wordt een thoraxdrain, een kunststof slangetje in de borstholte, geplaatst. Deze drain zal vocht en/of lucht afvoeren naar een opvangbak buiten het lichaam.

Tocolyse

Het toedienen van een weeënremmend middel (tocolyticum), ter voorkomen van een dreigende vroeggeboorte.

Toeschietreflex

De toeschietreflex is het naar buiten laten spuiten van de moedermelk die zich in de melkklieren bevindt. Wanneer de baby aan de borst ligt en de tepel en tepelhof stimuleert door middel van zuigen, geven de hersenen een signaal om de melk toe te laten schieten.

Toxoplasmose

Een toxoplasmose-infectie is een infectie veroorzaakt door een parasiet. De infectie kan worden overgedragen aan een zich ontwikkelende baby als de moeder tijdens de zwangerschap geïnfecteerd raakt. De besmetting verloopt via het eten van besmet vlees en via de uitwerpselen van katten.

TPN

TPN is totale parenterale nutritie. De baby krijgt de nodige voedingsstoffen (suikers, eiwitten, vetten en vitamines) via een infuus rechtstreeks in de bloedbaan.

Van Wiechenonderzoek

Het Van Wiechenonderzoek is een hulpmiddel om op systematische wijze de ontwikkeling van baby's, peuters en kleuters in kaart te brengen.

Wisselhouding

Het regelmatig veranderen van houding van de baby om de afplatting van het hoofd tegen te gaan.

Zwangerschapsverlof

Zwangerschapsverlof of prenataal verlof is het verlof in de periode voor de uitgerekende bevallingsdatum.